ต้อลมและต้อเนื้อ

นิยามของโรค

ต้อลม (ตาลม) เป็นก้อนเนื้อนูนสีขาวเหลืองที่เยื่อบุตาขาว บริเวณข้างกระจกตา เกิดได้ทั้งฝั่งหัวตาและหางตา แต่เกิดที่ฝั่งหัวตามากกว่า ต้อลมจะไม่ลุกลามเข้าไปในกระจกตา

ต้อเนื้อ (ตาลิ้นหมา) เป็นก้อนเนื้อสีแดงรูปสามเหลี่ยมซึ่งมีฐานอยู่ที่ตาขาวและยอดแหลมยื่นเข้าไปในกระจกตา เกิดได้ทั้งฝั่งหัวตาและหางตา แต่เกิดที่ฝั่งหัวตามากกว่า ต้อเนื้อจะลามเข้าไปในกระจกตาและมีเส้นเลือดมาเลี้ยงเป็นจำนวนมาก

สาเหตุของโรค

ต้อเนื้อและต้อลมมีสาเหตุมาจากการได้รับรังสีอัลตราไวโอเลต (รังสียูวี) ในแสงแดดเป็นเวลานาน ร่วมกับการสัมผัสกับลม ฝุ่น ควัน และความร้อนที่ทำให้เกิดการระคายเคืองของเยื่อบุตา ทำให้เยื่อบุตาสร้างสารประเภทโปรตีนและไขมันมากกว่าปกติจนเกิดเป็นก้อนต้อลมและต้อเนื้อขึ้นมาได้

อาการของโรค

ผู้ป่วยมักจะมีอาการ ตาแดง บวมคันตา  เคืองตา แสบตา  น้ำตาไหล และรู้สึกระคายเคืองเหมือนมีผงเข้าตา โดยต้อลมจะไม่กระทบต่อการมองเห็น ส่วนต้อเนื้อหากลุกลามเข้าไปในกระจกตามาก ๆ ก็จะกระทบต่อการมองเห็นในที่สุด

แนวทางการป้องกัน

1. ใส่แว่นกันแดด เมื่อออกกลางแจ้ง เพื่อหลีกเลี่ยงรังสี UV ไม่ให้เข้าสู่ดวงตามากเกินไป

2. หลีกเลี่ยงสถานที่ที่มีแสงแดง ฝุ่น ควัน ลม เพื่อลดความระคายเคืองตา

3. สวมหมวกปีกกว้าง เมื่อออกกลางแจ้งเพราะแว่นตาไม่สามารถกันแสงแดดจากด้านข้างได้

การรักษา

1. หากเป็นต้อลมและต้อเนื้อไม่มาก มีขนาดเล็ก สามารถปล่อยทิ้งไว้ได้

2. หากเริ่มมีอาการ อักเสบ เคืองตา สามารถใช้น้ำตาเทียมเพื่อลดความระคายเคืองได้ โดยน้ำตาเทียมจะไม่ได้ช่วยให้ต้อมีขนาดเล็กลงแต่อย่างใด แต่จะช่วยให้สบายตามากขึ้น

3. หากต้อเนื้อลุกลามเข้าไปในกระจกตามาก ๆ จนบดบังการมองเห็น วิธีการรักษาคือการผ่าตัดเพื่อลอกต้อเนื้อออก โดยสามารถใช้ยาชาในการผ่าตัดได้ ไม่จำเป็นต้องดมยาสลบ การผ่าตัดลอกต้อเนื้อออกมี 3 วิธี ได้แก่

3.1 ลอกต้อเนื้อ แบบไม่ปลูกเนื้อเยื่อ วิธีนี้จะลอกต้อเนื้อออกแล้วปล่อยให้เนื้อเยื่อฟื้นตัวกลับมาเอง วิธีนี้ผ่าตัดใช้เวลาน้อย แต่มีโอกาสสูงที่จะกลับมาเป็นต้อเนื้อใหม่อีกครั้ง

3.2 ลอกต้อเนื้อ แบบปลูกเนื้อเยื่อโดยใช้เยื่อบุตาขาว วิธีนี้จะลอกต้อเนื้อออกแล้วเลาะเอาเยื่อบุตาขาวส่วนที่อยู่ใต้เปลือกตาบนมาปลูกเนื้อเยื่อในบริเวณที่ถูกลอกออกไป วิธีนี้จะลดโอกาสของการกลับมาเป็นต้อเนื้อใหม่ เหลือเพียง 5-10% เท่านั้น

3.3 ลอกต้อเนื้อ แบบปลูกเนื้อเยื่อโดยใช้เยื่อรก วิธีนี้จะลอกต้อเนื้อออกแล้วใช้เยื่อรกมาปลูกเนื้อเยื่อแทน จะทำในคนไข้ที่เยื่อบุตามีแผลเป็นมาก หรือคนไข้ต้อหินที่ต้องเก็บเยื่อบุตาเพื่อการผ่าตัดต้อหิน

การดูแลหลังจากผ่าตัดลอกต้อเนื้อ

1. สวมแว่นกันแดดและหมวกปีกกว้างทุกครั้งเมื่อออกกลางแจ้ง

2. อย่าให้น้ำเข้าตาเป็นเวลา 7-10 วัน

3. ห้ามขยี้ตาเป็นเวลา 14 วัน

4. ควรพบแพทย์ตามที่หมอนัด และหลีกเลี่ยงสิ่งระคายเคืองต่าง ๆ เช่น แสงแดง ฝุ่น ลม ควัน เพื่อป้องกันไม่ให้เป็นต้อเนื้อซ้ำได้อีก

อ้างอิง

http://www.rutnin.com/th/eye_knowledge/detail.28.1.html